“Leave One Day” - tác phẩm mở màn Liên hoan phim Cannes có gì đáng xem?
Bằng lối kể chuyện vừa dí dỏm vừa giàu tính hoài niệm, đạo diễn Amélie Bonnin khẳng định rằng điện ảnh không chỉ là chỗ để kể những câu chuyện “lớn”, mà còn là nơi ta vẽ lại những cảm xúc “nhỏ” tưởng chừng đã tan loãng vào thời gian.
Leave One Day (tựa gốc Pháp: Partir un Jour) là bộ phim dài đầu tay của đạo diễn Amélie Bonnin, đánh dấu bước chuyển mình sắc nét và đầy bản lĩnh từ lĩnh vực phim ngắn, nơi cô từng giành giải César năm 2023. Với nền tảng là đạo diễn đồ họa và giám đốc nghệ thuật, Bonnin đã táo bạo lựa chọn chuyển thể một câu chuyện tưởng chừng đã khép lại thành bản tình ca điện ảnh đậm chất nhạc kịch.
Trong tác phẩm lần này, Juliette Armanet đảm nhận vai Cécile – một đầu bếp trẻ vừa giành chiến thắng tại cuộc thi Top Chef và đang chuẩn bị khai trương nhà hàng đầu tiên tại Paris. Mặc dù chỉ còn hai tuần trước ngày mở cửa, Cécile không dành thời gian tất bật chuẩn bị như dự kiến mà lặng lẽ trốn vào buồng lạnh trong nhà bếp khi phát hiện bản thân mang thai. Tin tức về người cha bị đột quỵ đã buộc cô phải ngay lập tức trở về quê nhà. Sự trở về của Cécile không đơn thuần là hành động vật lý, mà còn là cuộc đối diện sâu sắc với quá khứ, đặc biệt là mối tình đầu Raphaël, do Bastien Bouillon thể hiện. Đạo diễn Amélie Bonnin đã hoán đổi vị trí các nhân vật chính so với phiên bản phim ngắn trước đó, nhưng vẫn giữ nguyên trọng tâm khai thác các chủ đề trọng yếu như sự chuyển dịch giai tầng, xung đột giữa cá nhân và cộng đồng, cũng như mâu thuẫn giữa ước mơ rời xa và tiếng gọi trở về cội nguồn.
Điều khiến Leave One Day trở nên khác biệt chính là cách Bonnin phá vỡ hiện thực chủ nghĩa thường thấy trong điện ảnh Pháp đương đại để tạo ra không gian nơi âm nhạc trở thành ngôn ngữ thứ hai. Không còn là nhạc nền hay điểm nhấn cảm xúc, các ca khúc pop thập niên 1990 và 2000 – từ “Femme Like U” của K.Maro, “Pour que tu m’aimes encore” của Céline Dion đến “Ces soirées-là” của Yannick được đưa vào phim như những đoạn độc thoại nội tâm bằng giai điệu. Các nhân vật không nói lên được cảm xúc của mình, nhưng họ có thể hát. Họ không giao tiếp trọn vẹn, nhưng lại dùng âm nhạc làm cầu nối.
Leave One Day là bộ phim ca nhạc, chứ không phải là vở nhạc kịch theo kiểu truyền thống. Tác phẩm lựa chọn kế thừa một cách lặng lẽ nhưng có ý thức tinh thần của The Umbrellas of Cherbourg – kiệt tác từng được xem là đỉnh cao của điện ảnh Pháp trong việc kết hợp chất liệu âm nhạc với ngôn ngữ điện ảnh. Những ca khúc trong phim không xuất hiện như tiết mục biểu diễn, mà được dệt vào cấu trúc tự sự, mang chức năng biểu cảm rõ nét thay vì phô diễn kỹ thuật sân khấu. Phim không xây dựng các màn vũ đạo công phu hay cảnh quay khuếch đại cảm xúc theo lối minh họa âm nhạc. Các nhân vật cũng không cần thể hiện tài năng âm nhạc xuất chúng. Thay vào đó, từng bài hát vang lên như hiện thân cho nội tâm, được triển khai trong những khoảnh khắc giàu tính cá nhân và chân thực như cuộc đối thoại nửa nghiêm túc nửa trêu đùa giữa mẹ và con gái; một ánh nhìn lặng lẽ giữa đôi tình nhân; hay bữa tối thân mật giữa những người bạn.
Bằng lối kể chuyện vừa dí dỏm vừa giàu tính hoài niệm, đạo diễn Amélie Bonnin khẳng định rằng điện ảnh không chỉ là chỗ để kể những câu chuyện “lớn”, mà còn là nơi ta vẽ lại những cảm xúc “nhỏ” tưởng chừng đã tan loãng trong thời gian.
Dù giữ giọng điệu nhẹ nhàng, Leave One Day vẫn không làm giảm đi sự sắc sảo trong cách đạo diễn Amélie Bonnin khắc họa góc nhìn nữ tính đậm nét và hiện đại. Bộ phim sử dụng đầy tự tin những công thức vốn quen thuộc của dòng hài lãng mạn, song hơn hết, nó cho phép khán giả chứng kiến hình ảnh một người phụ nữ bước sang tuổi 40, không có con, nhiều tham vọng nhưng cũng đầy bất ổn và trăn trở. Amélie Bonnin đã thẳng thắn chia sẻ rằng nhân vật chính phản ánh những cảm xúc và mâu thuẫn mà cô đã từng trải qua. Vị đạo diễn nhận định đây là giai đoạn tuổi tác mà cơ hội và khả năng vẫn rộng mở, nhưng đồng thời xã hội cũng ngầm truyền đạt thông điệp về một sự kết thúc nào đó đang đến gần. Người phụ nữ ở độ tuổi này có thể tự tin hơn về vị trí và sự nghiệp của mình, nhưng lại dễ bị dao động bởi những nghi ngờ về ngoại hình và năng lực bản thân.
Amélie Bonnin chỉ ra rằng điện ảnh đương đại vẫn còn thiếu vắng những câu chuyện sâu sắc về đời sống phụ nữ. Trong Leave One Day, chủ đề về việc làm mẹ hoặc không làm mẹ ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến hành trình nội tâm của nhân vật chính. Việc nhân vật lựa chọn đi ngược lại chuẩn mực xã hội khiến cô phải đối mặt với ánh mắt dò xét và những bình luận không mời từ những người xung quanh. Đạo diễn nhấn mạnh rằng phụ nữ khi thẳng thắn thừa nhận không muốn có con thường gặp phải nhiều khó khăn và áp lực. Dù họ giải thích rõ ràng và thuyết phục, vẫn luôn có những người cố gắng làm lung lay quyết định đó.
Sự đảo ngược vai trò chính giữa hai nhân vật trong phim không đơn thuần là một thủ pháp nghệ thuật mà còn thể hiện mong muốn của Bonnin tạo ra không gian kể chuyện đầy riêng tư và thấu hiểu. Qua đó, cô làm nổi bật mối liên hệ chặt chẽ giữa những lựa chọn chính trị và những đấu tranh nội tâm sâu sắc của mỗi con người. Chính sự băn khoăn về việc trình chiếu Leave One Day tại Cannes bắt nguồn từ những lo ngại này. Bonnin mô tả quá trình sáng tác bộ phim là hành trình dài đằng đẵng, cô thường làm việc một mình hoặc cùng một người bạn trong không gian riêng của phòng làm việc, phần lớn thời gian trong bộ đồ ngủ và vào những giờ giấc bất chợt. Nữ đạo diễn tài năng nhấn mạnh rằng đó là thời điểm cô hoàn toàn mở lòng, buông bỏ mọi phòng vệ, nên ý nghĩ rằng tác phẩm sẽ bị xem xét, đánh giá và phán xét trước công chúng khiến cô rất lo sợ. Bộ phim không ngụy tạo kết thúc. Thay vào đó, Leave One Day đưa ra một cách nhìn lặng lẽ nhưng rành mạch, rằng quay lại không nhất thiết là để đi ngược, mà đôi khi chỉ là để tạm dừng, để hiểu rõ hơn lý do khiến ta bước đi. Bộ phim từ chối những tuyên bố xúc động hoặc ngôn từ quá khổ. Thay vào đó, nó khẳng định một cách điềm tĩnh rằng ký ức và tình cảm chỉ có giá trị khi không khiến con người đánh mất phương hướng.
