Dấu hiệu cho thấy bạn đang bị sếp "gaslighting" ở nơi công sở

Nơi làm việc nên là chỗ bạn nên cảm thấy được coi trọng, tôn trọng và nhận được sự hỗ trợ. Thế nhưng, với nhiều người, văn phòng lại hóa thành "chiến trường", nơi ranh giới giữa sự chuyên nghiệp và thao túng trở nên mờ nhạt, đặc biệt khi phải làm việc dưới quyền một ông chủ độc hại.

Một trong những kiểu lãnh đạo nguy hiểm nhất là gaslighting - một chiến thuật tâm lý mà người khác cố ý thao túng để khiến bạn nghi ngờ chính bản thân mình. Nếu bạn từng cảm thấy hoang mang về trí nhớ, nhận thức hoặc thậm chí là sự tỉnh táo của mình tại nơi làm việc, có thể bạn đang là nạn nhân của gaslighting. 

Gaslighting là một hình thức thao túng tâm lý, trong đó một cá nhân hoặc nhóm người khiến bạn nghi ngờ chính năng lực của mình. Mặc dù thuật ngữ này ban đầu xuất phát từ các mối quan hệ cá nhân, nhưng nó ngày càng phổ biến hơn trong môi trường làm việc. Một ông chủ gaslighting có thể liên tục phủ nhận trải nghiệm, hạ thấp thành tựu, hoặc âm thầm phá hoại sự tự tin của bạn, trong khi vẫn tạo ra vẻ ngoài ủng hộ hay quan tâm.

Điều đáng nói là biểu hiện gaslighting không phải lúc nào cũng rõ ràng. Ngược lại, nó thường diễn ra một cách tinh vi, khiến bạn băn khoăn không biết vấn đề là ở bạn hay ở sếp. Mục tiêu của gaslighter là làm bạn mất tự tin, đến mức bạn phụ thuộc vào họ để xác nhận giá trị của mình. Theo thời gian, điều này có thể ăn mòn lòng tự trọng, khiến bạn khó đứng lên bảo vệ bản thân, bỏ lỡ cơ hội, và thậm chí không nhận ra khi bạn đang bị đối xử bất công.

Gaslighting tại nơi làm việc có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức, nhưng các ông chủ độc hại thường sử dụng một số chiến thuật phổ biến để thao túng nhân viên. Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất là sự phủ nhận dai dẳng. Nếu sếp liên tục phủ nhận các cuộc trò chuyện, thỏa thuận, hoặc sự kiện mà bạn nhớ rõ, có thể họ đang cố gắng khiến bạn nghi ngờ trí nhớ của mình. Ví dụ, bạn có thể chắc chắn rằng trong một cuộc họp cả hai đã đồng ý về một kế hoạch hành động, nhưng sau đó sếp lại phủ nhận cuộc thảo luận đó từng xảy ra, khiến bạn bối rối và không chắc chắn.

Một chiến thuật khác thường gặp là hạ thấp thành tích. Một ông chủ gaslighting có thể coi thường những thành công hoặc thậm chí khen ngợi người khác vì công việc của bạn. Theo thời gian, bạn có thể cảm thấy rằng dù có làm việc chăm chỉ đến đâu, kết quả vẫn không bao giờ đủ.

Ngoài ra, sự cô lập cũng được sử dụng như một công cụ tinh vi. Những kẻ thao túng có thể âm thầm dựng nên sự chia rẽ giữa bạn và đồng nghiệp, thậm chí tung tin đồn hoặc tạo ra mâu thuẫn. Một trong những biểu hiện gây tổn thương nhất của gaslighting tại nơi làm việc là khi bạn liên tục bị đổ lỗi cho những sai lầm không phải của mình. Một ông chủ độc hại có thể đổ lỗi cho nhân viên về những thất bại của họ hoặc về những vấn đề nằm ngoài tầm kiểm soát. Khi điều này xảy ra thường xuyên, họ có thể bắt đầu chấp nhận sự đổ lỗi, nghĩ rằng mình thực sự là nguyên nhân của mọi rắc rối, mặc dù thực tế hoàn toàn ngược lại.

Gaslighting không chỉ là những lời nói dối tinh vi - nó có thể phá hủy sự tự tin và sức khỏe tinh thần. Sự tự nghi ngờ liên tục có thể dẫn đến lo âu, trầm cảm, và cảm giác bất lực. Bạn có thể thấy mình bắt đầu nghi ngờ mọi quyết định, né tránh rủi ro, hoặc trở nên thu mình trước các đồng nghiệp vì sợ bị phán xét.

Theo thời gian, căng thẳng khi phải làm việc với một người lãnh đạo gaslighting có thể dẫn đến kiệt sức hoàn toàn. Sự mệt mỏi về tinh thần lẫn thể chất này làm giảm hiệu suất công việc, tạo nên một vòng luẩn quẩn mà kẻ thao túng dễ dàng lợi dụng. Họ có thể chỉ trích bạn thêm, củng cố quan điểm rằng bạn không đủ năng lực.

Tác động này không chỉ giới hạn trong văn phòng. Gaslighting có thể xâm lấn cả vào đời sống cá nhân của bạn, khiến các mối quan hệ với bạn bè và gia đình cũng bị căng thẳng khi bạn trở nên khép kín, bận tâm đến áp lực công việc. Càng để tình trạng này kéo dài, lòng tự trọng của bạn càng bị xói mòn, khiến bạn khó nhận ra và thoát khỏi sự thao túng tinh thần.

Đối mặt với một ông chủ gaslighting là một thử thách lớn, nhưng bạn hoàn toàn có thể vượt qua. Đầu tiên, hãy lưu trữ tất cả các tương tác quan trọng với sếp - email, biên bản cuộc họp, và các thỏa thuận miệng. Những tài liệu này sẽ trở nên vô cùng quý giá nếu bạn cần trình bày trường hợp của mình với phòng nhân sự hoặc cấp trên.

Tiếp theo, tin vào trực giác. Nếu bạn cảm thấy có điều gì đó không đúng, thì có lẽ nó thật sự không đúng. Những kẻ gaslighting cố tình làm nạn nhân mất phương hướng, vì vậy việc giữ vững niềm tin vào bản thân là rất quan trọng. Hãy tìm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp hoặc người cố vấn đáng tin cậy, để có cái nhìn khách quan và xác thực những gì bạn đang trải qua.

Nếu gaslighting vẫn tiếp tục mặc cho bạn đã nỗ lực, hãy cân nhắc tìm kiếm tư vấn pháp lý, hoặc thậm chí là tìm một công việc mới. Hãy nhớ rằng, sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bạn quan trọng hơn bất kỳ công việc nào. Không ai đáng phải chịu đựng sự thao túng và ngược đãi trong một môi trường làm việc độc hại.

Ảnh: L'OFFICIEL Vietnam, L'OFFICIEL France