Cơn giận không đáng sợ, thiếu tỉnh thức mới đáng sợ
Khi ta hướng thiện, nếu gặp một người làm điều chẳng lành, hẳn nhiên cơn nóng giận bên trong sẽ sinh khởi. Khi ta dính mắc vào một suy nghĩ nào đó, thì khi gặp suy nghĩ trái chiều, hẳn nhiên ta cũng sẽ thấy tâm mình nóng nảy. Cơn sân hận dường như chẳng bỏ sót một người nào, ngay cả khi họ được cho là tốt bụng đi chăng nữa.
Sân (nóng giận) là một thái độ không bằng lòng, tức tối, ganh ghét, tị nạnh... với đối tượng bên ngoài, hay thậm chí bên trong mình. Một người đang sân mà muốn diệt sân, tức là đang dùng sân để đối trị sân, như vậy thì sân lại chồng sân, ngọn lửa sân thêm sâu dày. Nhưng nếu bình tĩnh quan sát sân, thì ngọn lửa bùng lên, nó sẽ tự dập tắt đi theo chu trình đến rồi đi của nó. Nhưng nếu bạn dùng mọi phương pháp để tiêu diệt nó, nó sẽ tiếp tục chơi trò trốn tìm với bạn. Nó sẽ khuất ẩn rất sâu bên trong bạn và chờ cơ hội phóng ra ngoài.
Hãy đón nhận nóng giận để nó không chơi trò “trốn – tìm” với mình
Mỗi khi tức giận, hãy thả lỏng cơ thể một cách tự nhiên, và hướng sự chú tâm vào bên trong thay vì hướng ra đối tượng mà mình đang bực tức. Bằng cách này, bạn sẽ có bình tĩnh để quan sát sự sinh - diệt của nóng giận. Bạn sẽ thấy cơn tức dù lúc khởi sinh rất mạnh mẽ nhưng dần dần nó cũng nguôi ngoai, cho đến khi không còn nữa.
Nhiều người khi bực tức, tức tối, thường kiềm chế nó vào bên trong, điều này sẽ tạo ra một sự uất ức rất mạnh cho tâm. Khi cơn sân bị dồn nén, nó lập tức tạo ra những bệnh trên thân như đau tim, đau bao tử hay thần khí tối... Vì sân giống như ngọn lửa cháy, nếu dồn nén, nó sẽ cháy âm ỉ từ trong tiềm thức, và bất cứ lúc nào ngoại cảnh phù hợp xảy đến hấp dẫn ngọn lửa ấy, nó sẽ trào ra và đốt cháy bạn. Nhiều người không chịu được sân, nên đã phóng cái tâm sân của mình ra bằng lời nói gây tổn thương hay thậm chí hành vi bạo lực. Điều đó giống kiểu phóng lửa ra ngoài, tạo ra rất nhiều hệ lụy không chỉ cho người khác mà còn cho chính bạn.
Vì thế, khi nóng giận, hãy biết đón nhận và nhẫn nại với sự nóng giận đó. Hãy thả lỏng thân tâm để quan sát nó một cách trong sáng, thì khi đó cơn sân dù nóng đến đâu cũng phải nguội lạnh.
Nhiều người hỏi tại sao cơn sân của họ nổi lên nhiều vậy. Một vị hiền triết nào đó đã đáp: "Sân nổi càng nhiều thì sự nhận biết càng dễ phát huy. Hãy thấy sân càng nhiều càng tốt. Hãy cảm ơn vì sân xuất hiện cho mình thấy. Vì thấy (soi sáng) càng sâu, càng kiên nhẫn, thì cơn sân càng tự chính nó tiêu diệt dần. Cho đến khi cơn sân khởi rất vi tế từ bên trong, cũng hãy lặng lẽ quan sát nó. Rồi cho đến lúc, gặp tình huống nào, bạn cũng có thể đối đãi một cách bình thản!"
Kiên nhẫn quan sát là chìa khóa quan trọng
Khi bạn ngồi một chỗ, dù không có sự tiếp xúc với đối tượng nào bên ngoài, nhưng thói quen sân này vẫn được biểu lộ một cách nhẹ nhàng hoặc mạnh mẽ. Đó là thái độ không bằng lòng trước những nỗi đau trên thân thể, bản năng dục đầy kích thích đến những suy nghĩ liên hệ tới bao chuyện không vui trong quá khứ hay mải lo lắng về bức tranh đời sống thì tương lai. Nếu không thấy ra tâm sân, bạn sẽ vô thức phản ứng lại bằng cách chống đối - chèn ép - xua đuổi - phán xét, tạo tác này chẳng khác nào “đuổi hổ về rừng”, tâm sân bị lùi sâu trong tiềm thức. Và vì nhiều lần không chú tâm quan sát đến tâm sân một cách trong sáng tự nhiên, mà cơn nóng giận ẩn chứa trong vô thức lại thêm sâu dày. Khi tâm sân càng sâu dày, nó càng đòi hỏi nhiều kiên nhẫn thì mới có thể soi sáng tận cùng.
Con người dễ sân vì họ luôn đặt tâm của họ vào một đối tượng nào đó, chính vì việc chú tâm ra bên ngoài nên tâm sân càng dễ được kích thích hơn, càng dễ háu đói hơn. Và bạn có thấy khi cơn nóng giận nổi lên, thì những suy nghĩ bên trong bạn lại tiếp diễn theo một câu chuyện cực đoan nào đó, và vì đồng hóa vào câu chuyện này, mà bạn cảm tưởng như nó rất thật?
Có một chị bạn của tôi mới chia sẻ: “Dạo gần đây, chị vẫn có cảm giác ghen với người yêu cũ của chồng, đặc biệt khi anh mở những bài hát liên quan đến chia tay, lưu luyến tình cũ, hay những lúc anh cư xử vô tâm với chị. Cơn nóng giận bên trong chị nổi lên rất mạnh, lúc này, những suy nghĩ tiêu cực như ly dị, nuôi con một mình… bên trong chị nảy sinh. Thậm chí, chị còn nhủ mình suy nghĩ đến mối tình cũ của bản thân như một cách trả thù.” Trong trường hợp này, do không kiên nhẫn cảm nhận sự nóng giận nên chị đã bị cuốn theo một câu chuyện tiêu cực theo sự huyễn hoặc hoàn toàn của suy nghĩ. Và chị bị đồng hóa vào những mẩu chuyện này đến nỗi có ý định hành động theo sự dẫn dắt đó. Tôi chỉ đơn giản nhắn chị hãy kiên nhẫn và đừng tin vào những suy diễn bên trong mình. Vì những suy diễn đó hoàn toàn không thật, và chúng chỉ xảy ra nhất thời theo cơn nóng giận đỉnh điểm bên trong chị mà thôi. Nếu bị dẫn dắt theo những ảo tưởng này, chị sẽ có nguy cơ đưa ra những quyết định làm tổn thương mình và gia đình.
Thực ra, sự nóng giận không đáng sợ mà việc thiếu kiên nhẫn và quan sát nó mới gây ra những hành vi đáng sợ cho chính bạn và xã hội. Những hành vi bất thiện trong cuộc sống đều xảy ra khi con người vô thức hành động theo cơn sân của mình. Nếu ta biết chậm lại từ bên trong, kiên nhẫn hơn với chính những cảm xúc bề bộn của mình, thì không có hành vi nào được cho là lầm lỡ.
