Thời trang, dưới b&agrave;n tay của Margiela, chưa bao giờ chỉ l&agrave; chuyện ăn mặc.

Martin Margiela, nh&agrave; thiết kế m&agrave; giới thời trang vẫn ngầm t&ocirc;n vinh như vị vua kh&ocirc;ng ngai của chủ nghĩa ẩn danh v&agrave; tinh thần ph&aacute; c&aacute;ch triệt để. D&ugrave; đ&atilde; rời khỏi vũ đ&agrave;i thời trang hơn 15 năm, Margiela vẫn l&agrave; c&aacute;i t&ecirc;n kh&oacute; ai thay thế. Từ những năm 1980, khi c&ograve;n l&agrave; c&aacute;nh tay phải của Jean Paul Gaultier, đến khi th&agrave;nh lập thương hiệu mang t&ecirc;n m&igrave;nh, Margiela chưa từng h&agrave;nh xử như một nh&agrave; thiết kế &ldquo;đ&uacute;ng nghĩa&rdquo; m&agrave; giới thời trang mong đợi. &Ocirc;ng kh&ocirc;ng chụp ảnh hậu trường, kh&ocirc;ng bước ra ch&agrave;o kh&aacute;n giả sau show diễn, thậm ch&iacute; c&ograve;n từ chối phỏng vấn. &Ocirc;ng x&acirc;y dựng to&agrave;n bộ di sản của m&igrave;nh tr&ecirc;n sự lặng thinh, như một h&agrave;nh động phản kh&aacute;ng c&oacute; chủ đ&iacute;ch với nền văn h&oacute;a t&ocirc;n s&ugrave;ng c&aacute;i t&ocirc;i v&agrave; h&agrave;o quang c&aacute; nh&acirc;n.&nbsp;&nbsp;

Triết l&yacute; vật liệu dưới b&agrave;n tay Margiela

Maison Martin Margiela spring/summer 2006

C&oacute; những người l&agrave;m thời trang để nổi tiếng. C&oacute; người để l&agrave;m gi&agrave;u. C&ograve;n Margiela, dường như chỉ quan t&acirc;m đến duy nhất một điều: lật tung mọi giới hạn của c&aacute;i gọi l&agrave; &ldquo;quần &aacute;o&rdquo;. &Ocirc;ng l&agrave; kiểu người kh&ocirc;ng xem chất liệu như c&ocirc;ng cụ, m&agrave; như một khối tư duy. Với &ocirc;ng, găng tay da cũ c&oacute; thể trở th&agrave;nh &aacute;o kho&aacute;c. Gạch sứ vỡ c&oacute; thể h&oacute;a th&agrave;nh gilet kh&ocirc;ng tay. N&uacute;t chai, t&uacute;i nylon, thậm ch&iacute; cả băng d&iacute;nh &ndash; những thứ bị coi l&agrave; tạm bợ, r&aacute;c rưởi &ndash; đều c&oacute; cơ hội bước l&ecirc;n s&agrave;n diễn. Margiela đặt lại c&acirc;u hỏi về kỹ thuật may truyền thống, thay v&igrave; kh&acirc;u, &ocirc;ng d&ugrave;ng băng d&iacute;nh để r&aacute;p nối, biến h&agrave;nh vi tạm bợ th&agrave;nh ng&ocirc;n ngữ thẩm mỹ c&oacute; chủ đ&iacute;ch.
Với quần &aacute;o, Margiela tạo ra những c&uacute; va chạm giữa vật chất v&agrave; &yacute; niệm, vừa th&ocirc; mộc vừa tinh xảo, vừa giản đơn vừa phức tạp. Nh&igrave;n v&agrave;o bộ sưu tập Artisanal Xu&acirc;n-H&egrave; 2006, người ta gật g&ugrave; với tay nghề thủ c&ocirc;ng một phần, v&agrave; ch&iacute;n phần c&ograve;n lại phải ngưỡng mộ tư duy về sự chuyển h&oacute;a của Margiela, đ&oacute; l&agrave; c&aacute;i cũ kh&ocirc;ng nhất thiết l&agrave; thứ bị bỏ đi, c&aacute;i tạm thời c&oacute; thể rất vĩnh cửu nếu ta biết nh&igrave;n đ&uacute;ng g&oacute;c độ.&nbsp;

T&iacute;nh thẩm mỹ trong sự dở dang&nbsp;

Khi những mảnh đĩa sứ bị vỡ vụn v&agrave; gh&eacute;p nối thủ c&ocirc;ng th&agrave;nh &aacute;o gi-l&ecirc;, ch&uacute;ng đại diện cho hệ tư tưởng thẩm mỹ t&aacute;i cấu tr&uacute;c triệt để của Margiela.
Từ rất sớm, nh&agrave; thiết kế người Bỉ đ&atilde; định h&igrave;nh mỹ học xoay quanh sự khiếm khuyết &ndash; nơi vải v&oacute;c bị lộn tr&aacute;i, lớp l&oacute;t được phơi b&agrave;y v&agrave; vết r&aacute;ch chưa bao giờ l&agrave; lỗi may v&aacute;. Trong thế giới của Margiela, kh&ocirc;ng c&oacute; g&igrave; bị che giấu, kh&ocirc;ng c&oacute; chi tiết n&agrave;o l&agrave; thừa th&atilde;i, v&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; kh&aacute;i niệm &ldquo;ho&agrave;n hảo&rdquo; theo nghĩa truyền thống. Mỗi t&aacute;c phẩm đều l&agrave; cuộc đối thoại thẳng thắn với sự đổ vỡ.
Margiela từng khẳng định r&otilde; r&agrave;ng: &ldquo;T&ocirc;i tu&acirc;n thủ hai nguy&ecirc;n tắc &ndash; kh&ocirc;ng giấu giếm v&agrave; kh&ocirc;ng đặt cược v&agrave;o sự gi&agrave;u c&oacute;.&rdquo; V&agrave; đ&uacute;ng như vậy, những thiết kế của người s&aacute;ng lập Maison Margiela chưa bao giờ k&ecirc;u gọi sự xa hoa bề mặt. Ch&uacute;ng gợi mở về t&iacute;nh x&aacute;c thực, sự bất to&agrave;n, v&agrave; cả cảm gi&aacute;c dễ tổn thương khi con người đối diện với ch&iacute;nh m&igrave;nh, kh&ocirc;ng được gọt giũa bởi kỳ vọng x&atilde; hội hay &aacute;nh nh&igrave;n từ người kh&aacute;c.
Sự phản kh&aacute;ng của Margiela c&ograve;n ẩn trong bảng m&agrave;u trắng được sử dụng gần như đến mức &aacute;m ảnh. M&agrave;u trắng ấy kh&ocirc;ng tượng trưng cho sự tinh khiết, m&agrave; l&agrave; một cử chỉ phủ định &ndash; phủ định sự ph&ocirc; trương, phủ định c&aacute; nh&acirc;n. Cũng giống như Marcel Duchamp từng đặt bệ tiểu l&ecirc;n bệ nghệ thuật, Margiela t&aacute;ch thời trang ra khỏi mọi bối cảnh v&agrave; ph&aacute;n x&eacute;t gắn liền với n&oacute;. &Ocirc;ng kh&ocirc;ng thiết kế để l&agrave;m đẹp, m&agrave; để giải cấu tr&uacute;c để khiến thời trang trở n&ecirc;n bất ổn, v&agrave; nhờ vậy, ch&acirc;n thật đến rợn ngợp.

Tabi &ndash; Dấu ch&acirc;n của kẻ chối từ thời trang đại ch&uacute;ng

Kh&ocirc;ng thể n&oacute;i về di sản của Margiela m&agrave; kh&ocirc;ng nhắc đến Tabi. Ra đời năm 1988, v&agrave;o đ&ecirc;m trước buổi tr&igrave;nh diễn đầu ti&ecirc;n của Maison Margiela, Tabi được lấy cảm hứng từ đ&ocirc;i Jika-tabi của c&ocirc;ng nh&acirc;n Nhật Bản &ndash; thứ nh&agrave; thiết kế từng bắt gặp trong chuyến đi đến Tokyo.
Thay v&igrave; sao ch&eacute;p đơn thuần, Margiela biến h&igrave;nh d&aacute;ng m&oacute;ng guốc ấy th&agrave;nh đ&ocirc;i bốt da đế vu&ocirc;ng đi&ecirc;u khắc. &Ocirc;ng phủ l&ecirc;n ch&uacute;ng lớp sơn đỏ tươi để mỗi bước ch&acirc;n người mẫu tr&ecirc;n s&agrave;n catwalk đều để lại vết in t&aacute;ch đ&ocirc;i như h&igrave;nh ảnh m&aacute;u chảy, thứ ngay lập tức biến s&agrave;n diễn th&agrave;nh kh&ocirc;ng gian tr&igrave;nh hiện nghệ thuật vị kh&aacute;i niệm.
Tuy nhi&ecirc;n, trong nhiều năm, Tabi vẫn chỉ được y&ecirc;u th&iacute;ch bởi nh&oacute;m nhỏ những kẻ theo đuổi thẩm mỹ ngo&agrave;i lề. Giới thời trang biết đến ch&uacute;ng, tr&acirc;n trọng ch&uacute;ng, nhưng vẫn giữ khoảng c&aacute;ch. Phải đến năm 2021, sự quan t&acirc;m đại ch&uacute;ng mới trỗi dậy, v&agrave; đến th&aacute;ng 9 năm 2023, sau sự kiện vụ trộm Tabi&nbsp;lan truyền tr&ecirc;n mạng x&atilde; hội, h&igrave;nh ảnh đ&ocirc;i gi&agrave;y kỳ dị ấy mới thực sự bước v&agrave;o d&ograve;ng chảy ch&iacute;nh thống.
Kể từ đ&oacute;, Tabi xuất hiện trong h&agrave;ng loạt biến thể từ gi&agrave;y ballet, Mary-Janes đến gi&agrave;y lười v&agrave; brogue. Maison Margiela, bằng c&aacute;ch ấy, đưa thiết kế từng bị xem l&agrave; dị biệt trở th&agrave;nh biểu tượng văn h&oacute;a đại ch&uacute;ng &ndash; một lần nữa chứng minh rằng thời trang, dưới b&agrave;n tay của Margiela, chưa bao giờ chỉ l&agrave; chuyện ăn mặc; đ&oacute; lu&ocirc;n l&agrave; h&agrave;nh động văn h&oacute;a, một h&igrave;nh th&aacute;i phản biện, v&agrave; một tuy&ecirc;n bố về c&aacute;ch ch&uacute;ng ta muốn hiện diện tr&ecirc;n thế giới.

Martin Margiela và những cuộc cách mạng đi vào lịch sử ngành thời trang

Recommended posts for you

Pop, Music & Film

“Sorry my honey”, hay lời hát về “câu cửa miệng muôn thuở” của Cầm

Hommes

Đạo diễn Đức Đỗ: "Mỗi người đều đang sống trong sân khấu riêng của mình"

Runway

Diesel Resort 2026: Cuộc chơi thị giác của Glenn Martens

Voyage & Gourmet

MICHELIN Guide trở lại Việt Nam, lần này với 3 ngôi sao mới

Business

Trào lưu Unboxing và Blindbox - "Canh bạc" tiêu dùng của thế hệ cảm xúc

Runway

Balenciaga Resort 2026: Chương cuối của Demna - Một hồi kết cũng là khởi đầu mới

Love & Life

Tâm lý học về “lemonading” - Khi cuộc đời cho bạn trái chanh, hãy pha chúng thành ly nước

Art & Design

Hé lộ cái tên đoạt giải thưởng thủ công danh giá của LOEWE