Triển lãm "City Drifter": Thử nghiệm mới của bậc thầy nhiếp ảnh đen trắng Daido Moriyama
Trong tuần lễ Art Basel Hong Kong, phòng trưng bày trẻ Wkm đã mang đến một không gian triển lãm hoàn toàn mới của bậc thầy nhiếp ảnh trắng đen Nhật Bản, Daido Moriyama.
Nhiếp ảnh có sức lan toả và ảnh hưởng mạnh mẽ. Sức mạnh tái tạo đời sống của nhiếp ảnh đã tạo ghi sâu vào cuộc sống nhân loại và mở ra những ý tưởng khai phá sáng tạo cho tương lai.
Chính sự phổ biến của nhiếp ảnh vào cuộc sống của hiện đại khiến mọi thao tác trở nên dễ dàng và nhanh nhạy. Từ đó, những định kiến và mô phạm nhất định về các tiêu chí ánh sáng, bố cục, kỹ thuật phục vụ được sản sinh nhu cầu thẩm mỹ đại chúng nhanh gọn trên các thiết bị thường ngày.
Tuy vậy, các phong trào nhiếp ảnh nội địa ngày nay đang có sự chuyển dịch dần để có thể li khai khỏi nhiếp ảnh đại chúng dựa nhiều vào yếu tố tình cảm, cái đẹp nịnh mắt hay sự đầu tư dàn dựng.
Nhiếp ảnh từ khi được phát minh ra đã có nhiệm vụ đối kháng với hội hoạ. Xuất phát từ 2 màu trắng và đen nhiếp ảnh đã vươn mình trở thành sự thay thế tiện lợi trong cuộc sống cho hội hoạ. Nhưng đối với những nghệ sĩ tạo hình sử dụng nhiếp ảnh như công cụ thực hành, họ đều tìm cách vượt qua giới hạn của hình ảnh và những vùng đất ý niệm từ sự đột phá của hội họa.
Nhiếp ảnh trắng đen vẫn mang lại một sự mê hoặc bí ẩn kỳ lạ. Yếu tố đơn sắc nguyên thủy này tạo ra sự tương phản cho các chủ thể và người xem không bị mất tập trung vào cái cốt lõi mà nghệ sĩ nhiếp ảnh muốn đưa vào. Ảnh trắng đen phần nào giúp các nhiếp ảnh gia tái tạo tính trừu tượng, sự mờ ảo trong hội họa.
Trong tuần lễ Art Basel Hong Kong, phòng trưng bày trẻ Wkm đã mang đến một không gian triển lãm hoàn toàn mới của bậc thầy nhiếp ảnh trắng đen Nhật Bản, Daido Moriyama. Chủ nhân William Mukai, mang hai dòng máu Nhật-Pháp chia sẻ rằng đây là một vinh dự khi được bậc thầy hoàn toàn tin tưởng giao phó triển lãm solo ở một không gian hoàn toàn mới chỉ 4 tháng tuổi.
Tọa lạc tại tầng 21 tòa nhà khu Wong Chuk Hang, phía trên là phòng bày của Axel Vervoordt, gần đó là Tang Contemporary và Hội đồng nghệ thuật Hồng Kong, không gian của Wkm rộng rãi đầy ánh sáng tự nhiên và mang hơi hướng rất Nhật Bản.
Dành cho triển lãm cá nhân City Drifter (kẻ dạo thành phố), William làm việc trực tiếp với Daido để đưa một trải nghiệm nhiếp ảnh nguyên bản nhất và đưa tính hội họa vào trong các thực hành của Daido.
Daido Moriyama vốn xuất thân là nhiếp ảnh gia thời sự. Suốt quá trình hoạt động từ những năm 1960, những khung cảnh, sự kiện quan trọng được ông tái tạo mang nhiều chất điện ảnh. Ở trong "City Drifter", các tấm ảnh polaroid được treo gần cửa ra vào, và tất cả tác phẩm còn lại đều được in lụa trên toan ở khổ lớn.
Những tác phẩm được giám tuyển đều không phải nổi tiếng nhất nhưng mang đầy đủ chất Daido. Người xem được chào đón bằng các tác phẩm thành thị thuộc chuỗi "Accident", sau đó càng dần vô sâu là các tác phẩm thân mật hơn. Trong đó có thể kể đến tấm lưng nổi tiếng của mẫu nữ Kura, thuộc chuỗi "Provoke", một trong tác phẩm nổi bật trong cuộc khám phá bên trong thành thị đập vào mắt người xem.
Khác với những triển lãm trước đây của Daido, khi các bức ảnh được in lụa, chúng trở nên lớn hơn và có bề mặt gồ ghề của mực in tạo cảm giác của những bức tranh. Daido vốn luôn đặt câu hỏi về chức năng của nhiếp ảnh và dưới sự tái tạo của màu trắng đen cũng như lựa chọn về chất liệu, những sự kiện hiện lên nửa thực nửa trừu tượng. Có cảm giác rằng chúng giống như những câu chuyện khác nhau được cắt dán lên chất liệu này để mọi thứ trông như một sân khấu biểu diễn mà các góc nhìn về xã hội, chính trị của Daido được phơi bày.
Vào thời điểm mà các phương tiện truyền thông đại chúng tràn ngập xã hội, Moriyama đã thách thức các chuẩn mực của nghề báo ảnh bằng cách giới thiệu các tác phẩm mang tính thử nghiệm, cấp tiến của mình trên nhiều tạp chí nhiếp ảnh khác nhau của Nhật Bản. Lấy cảm hứng từ tác động của vụ ám sát Robert F. Kennedy, ông bắt tay vào chụp lại các hình ảnh từ báo, tạp chí và chương trình phát sóng truyền hình, sau đó ông xuất bản trên Asahi Camera vào năm 1969.
Ngoài ra, trong loạt ảnh "Accident", Moriyama đã tham gia cùng cảnh sát tại hiện trường vụ án để nắm bắt hậu quả ngay lập tức, khác với việc đưa tin điển hình của báo chí phụ thuộc vào các nguồn thứ cấp hoặc tài khoản của người ngoài cuộc. Thông qua những nỗ lực này, Daido đã thẩm vấn vai trò của nhiếp ảnh gia trong việc định hình và trình bày một góc nhìn định trước về các sự kiện.
Giờ đây ở độ tuổi gần 90, ông tiếp tục thử nghiệm để đẩy giới hạn của nhiếp ảnh vượt qua khỏi những kích cỡ phổ thông và tiếp cận những khía cạnh của hội họa. Những rổ hạt nhiếp ảnh giờ đây còn không còn mang ý nghĩa công nghệ thời cuộc bây giờ mà chúng như những vệt cọ được tinh chỉnh để những chi tiết, chủ thể ẩn hiện cho người xem mò mẫm khám phá một Daido Moriyama mới lạ.
